Jak postrzega świat ajurweda?

Aby zrozumieć jak działa i jak leczy ajurwerda trzeba wiedzieć jak z jej punktu widzenia 

Teoria stworzenia srstyutpatti.

Teoria stworzenia opisuje powstanie świata i wszelkich jego elementów zarówno organicznych jak i nieorganicznych. 

U podstaw tej teorii leży filozofia sankhji, stanowiąca także podstawę jogi i ajurwedy.

Według podań teorię tą stworzył legendarny mędrzec Kapila.  Główny zaś tekst filozofii sankhji to Sankhja Karika  spisana, skompilowana przez Iśwara Kriszne na początku naszej ery. 

Proces stworzenia rozpoczął się od purusa czystej świadomości oraz prakriti materii kosmicznej – to wszechobecne i wszystko przenikające przyczyny wszechświata. Tak jak purusza jest zasadą świadomości i podstawą naszej jaźni tak prakriti jest podstawową, obiektywną zasadą wszelkiego świata materialnego. Kiedy purusza i prakriti łączą się – rozpoczyna się proces tworzenia, z których połączenia powstaje inteligencja buddhi, a następnie ego ahamkara. Kiedy rozdzielają się – proces ten dobiega końca, a wszystko co było wraca do swojego źródła. 

Tak więc z wielce uproszczonego i praktycznego punktu widzenia nasza dusza jest tu odzwierciedleniem puruszy, a nasze ciało, umysł i nasz intelekt to odbicie prakriti. Ajurweda uznaje tu związek naszej duszy puruszy z naszym ciałem prakriti, choć filozofia sankhji mówi, że purusza wykracza poza wszelkie rozumienie oraz poza cierpienie.  Jednak praktyczność ajurwedy łączy tu duszę, ciało i umysł oraz prana w jedno, oferując cały wachlarz możliwości dobrze rozumianych przez nasz materialny do bólu świat. 

Tak więc mimo, że ajurweda jako zrodzona z sankhji przyjmuje zasadę absolutnego przywiązania duszy z celem najwyższym jako wyzwoleniem, w którym dusza przestaje być związana z tym co istnieje, to jednak ze względu na swoją praktyczność uznaje ważność umysłu i ciała. Stara się zadbać o naszą witalność fizyczną i sprawność umysłową, aby przy okazji - dla chętnych- budująca nas materia mogła stanowić podstawę do wyzwolenia duszy.

 Istnieje tu pięć elementów teorii stworzenia: 

 1.ziemia prthivi – substancja trwała, której cechą charakterystyczna jest stabilność, sztywność i trwałość;

2. woda jala, apas – materia płynna, której cechą charakterystyczną jest płynność oraz brak trwałości;

3. ogień tedżas, agni – forma bez substancji, której cechą charakterystyczna jest transformacja; siła przekształcająca ciała stałe w płynne lub gazowe i odwrotnie;

4. powietrze vayu – istnienie bez formy, materia w stanie gazowym, której cechą charakterystyczną jest ruch i dynamizm; 

5. przestrzeń akaśa – istnienie bez formy; miejsce, w którym wszystko się przejawia i dzieje.

Zostały one przedstawione tu jako ciąg naturalnych reakcji. Czysta świadomość, uniwersalna dusza purusa stworzyła pierwotny dźwięk om (aum). Wibracje tego dźwięku stworzyły przestrzeń akaśa. Ta zaczęła poruszać się wirując co stworzyło element powietrza vayu. Tarcie pomiędzy powietrzem i przestrzenią było początkiem ognia agni. Od gorąca ognia przestrzeń i powietrze transformowały tworząc wodę jala. Woda zaś łącząc się z przestrzenią, powietrzem i ogniem stworzyły ziemię prthivi.

Elementy teorii stworzenia mahabhuta.

 Istnieje pięć wielkich stanów, elementów egzystencjo materialnej – pańca mahabhutas. Choć odnoszą się one do stanów materii to są same w sobie o wiele subtelniejsze niż ich materialne odpowiedniki. 

Charakterystyka elementów:

 1. ziemia prthivi;

 Substancja: wszystko co stałe i ciężkie.

 Cechy: solidność, twardość, ciężkość, stałość, powolność.

 Działanie: opór, gęstość.

 Właściwości: kształt, zapach.

 Efekt po spożyciu: wzmaga ciężkość, nadwagę.

2. woda jala, apas;

 Substancja: wszystko co płynne i wodniste.

 Cechy: wilgotność, tłustość, kleistość, miękkość, chłód.

 Działanie: nawilżanie, skraplanie, spajanie.

 Właściwości: płynność, smak.

 Efekt po spożyciu: wychładza, wygładza, ułatwia przepływ.

3. ogień tedżas, agni;

 Substancja: wszystko co łatwopalne i ostre.

 Cechy: gorąco, suchość, ostrość, intensywność, subtelność, lekkość.

 Działanie: promieniuje ciepłem i światłem, transformuje.

 Właściwości: temperatura, kolor, forma, wygląd.

 Efekt po spożyciu: wzmaga trawienie, metabolizm.

4. powietrze vayu;

 Substancja: wszystko co suche i pełne powietrza, wszystko co wytwarza gaz.

 Cechy: lekkość, ruchliwość, chłód, suchość, szorstkość.

 Działanie: wysuszanie, parowanie, ruch.

 Właściwości: wibracja, dotyk.

 Efekt po spożyciu: wzmaga suchość i ruch.

 5. przestrzeń akaśa;

 Substancja: wszystko co lekkie i porowate.

 Cechy: gładkość, obfitość, delikatność, miękkość, subtelność.

 Działanie: tworzy przestrzeń, eter, rozluźnia, otwiera.

 Właściwości: brak oporu, dźwięk.

 Efekt po spożyciu: wzmaga lekkość i miękkość.

Poprzez te elementy można opisać naturę wszystkiego co istnieje i co nas otacza będąc narzędziem analizy nas oraz naszego świata. Wszystko co istnieje jest kombinacją powyższych elementów, z którymś elementem dominującym umożliwiającym klasyfikację. Proporcjonalna zawartość elementów w każdym obiekcie jest zawsze ciut inna tworząc ogrom mnogości form.

Forma w jakiej powyższe elementy się przejawiają i równowaga nie jest statyczna -podlega ciągłym zmianom. 

Ajurweda uznaje, że zarówno wszechświat ze wszystkimi jego elementami jaki i ludzie pochodzą dokładnie z tego samego źródła. Wszyscy jesteśmy miniaturami kosmosu i podlegamy prawom jakim i on podlega.