Joga w ciąży – Dlaczego warto spróbować?

Na zajęcia jogi w ciąży zgłasza się co raz więcej pań, co raz częściej również świadomi jej zalet lekarze ginekolodzy zalecają tą formę aktywności swoim pacjentkom.  Czy jest to jedynie jakaś kolejna przejęta bezmyślnie z zachodu moda? Jeśli nawet tak, to powinniśmy być wdzięczni zachodowi za przyniesienie do nas tej starożytnej sztuki życia, myślenia, postrzegania siebie i świata.

Argumentem dla przeciwników zagranicznych „nowinek”  może być fakt, że także na naszym gruncie od kilkudziesięciu  lat  doskonale funkcjonuje idea szkół rodzenia i ona również zdobywa ostatnio co raz większą popularność. Oba te nurty nie stoją ze sobą w sprzeczności- mają wspólny cel- przeprowadzenie kobiety przez ten jakże burzliwy etap życia.  Na gruncie fizjologicznym skupiają się na tych samych aspektach- nauce prawidłowego oddychania pozwalającego odruchowo kontrolować oddech podczas porodu, zmniejszaniu  dolegliwości związanych z ciążą, zwiększeniu w końcu świadomości ciała.

„Zachodni” specjaliści w zakresie położnictwa i ginekologii  potwierdzają starożytną wiedzę udowadniając  zbawienny wpływ ruchu na przebieg ciąży, porodu i połogu, a także na stan noworodka. Również przeprowadzone przeze mnie badania zdecydowanie wykazały wpływ przygotowania do porodu na skrócenie czasu jego trwania i subiektywne odczuwanie jego trudów przez rodzącą.

Jednakże korzyści płynące z praktykowania jogi nie są ograniczają się jedynie do aspektów fizycznych. Joga dzięki holistycznemu pojmowaniu człowieka w odróżnieniu od zachodnich szkół rodzenia jest nie tylko doskonałym sposobem psychofizycznego przygotowania do porodu i trudów macierzyństwa.  Wykracza bowiem poza  przeprowadzenie kobiety przez to przełomowe wydarzenie i  poza widzenie jej wyłącznie w roli przyszłej matki. Joga nie odsuwa kobiety  na dalszy plan sprowadzając do roli „inkubatora”, pielęgniarki i karmicielki, nie pozwala jej zapomnieć o sobie.  Pomaga jej osiągnąć wewnętrzny spokój i jest  źródłem inspiracji i siły, by mogła nie rezygnując z siebie i także swych potrzeb w pełni  się realizować we wszystkich obszarach.

Jednakże warunkiem by praktyka była bezpieczna i mogła przynieść  wszystkie wymienione poniżej korzyści jest wsłuchanie się w sygnały wysyłane przez nasze ciało, dostosowanie ćwiczeń do własnych możliwości, zaakceptowanie swoich ograniczeń i przestrzeganie jednej, kluczowej zasady:  „nic na siłę”.

Coś dla ciała-korzyści fizyczne:

Najważniejsze oddychanie.

Prawidłowe oddychanie, zsynchronizowanie oddechu z ruchem jest integralnym  elementem jogi. Prawidłowy dowóz tlenu do wszystkich komórek naszego ciała zapewnia prawidłowy przebieg procesów metabolicznych- tak jak ogień nie może palić się bez tlenu, tak nie mogą bez niego funkcjonować nasze narządy. Świadomy oddech jest wyjątkowo ważny w czasie ciąży. Nie tylko zaspokaja zwiększone zapotrzebowanie na tlen, zwiększając metabolizm i dodając energii potrzebnej by radzić sobie z ciążowymi niedogodnościami.

Koordynacja ruchu i oddechu w płynną całość wymagając uważności, koncentracji, skupienia na sobie relaksuje, pozwala się wyciszyć, uspokaja lęki i złe emocje.

Proste techniki oddechowe wyuczone podczas ciąży sprawiają, że kobieta instynktownie kontroluje oddech podczas porodu, co zapewnia bezpieczeństwo mamie i dziecku.  Umiejętność skupienia się na oddechu i czynnego rozluźniania mięśni pozwala również rodzącej lepiej radzić sobie z bólem, a nawet znacznie zredukować odczucia bólowe.

Poprawa krążenia.

Fizjologiczny wzrost objętości krwi krążącej w organizmie sprzyja powstawaniu obrzęków kończyn i żylaków będących zmorą wielu ciężarnych . Jest to dodatkowo potęgowane przez charakterystyczne dla okresu ciąży ograniczenie aktywności fizycznej i  oszczędzający tryb życia. Ćwiczenia nóg uruchamiają mięśnie (pompa mięśniowa) które pracując wspomagają krążenie i usprawniają utrudniony odpływ krwi i chłonki z kończyn.

Wzmocnienie mięśni. 

W drugim trymestrze ciąży dochodzi do zmian w narządzie ruchu. Jedną z nich jest zmiana sylwetki. Jest ona związana z przesunięciem do przodu środka ciężkości (powiększający się brzuszek) i powiększeniem lordozy lędźwiowej obciążające dodatkowo i tak zmęczone siedzącym trybem życia mięśnie dolnych pleców i powodujące dolegliwości bólowe okolicy krzyżowo- lędźwiowej. Ćwiczenia pomagają zapewnić równowagę mięśniową w obrębie brzucha i pleców, niwelując dolegliwości bólowe.

Ponadto w ramach przygotowań do porodu zmianom podlega układ więzadłowy. Pod wpływem hormonów rozluźnieniu ulegają więzadła w obrębie miednicy i odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Oznacza to jednak dodatkową pracę dla mięśni, które częściowo przejmują rolę stabilizującą. Łagodna gimnastyka wzmacnia mięśnie zapobiegając zarówno dolegliwościom bólowym jak i poważnym komplikacjom.

Wzmocnienie mięśni dna miednicy. 

Jest to grupa mięśni niezwykle istotnych nie tylko podczas porodu. Prawidłowo wykonywane asany zapewniają ich odpowiednie napięcie.  Uelastycznienie mięśni tego obszaru bezpośrednio wpływa na bezpieczny przebieg porodu, pozwala skrócić czas jego trwania i zmniejszyć odczucia bólowe. Ich prawidłowe napięcie po porodzie  jest warunkiem szybkiego powrotu do formy i zapobiega poważnym powikłaniom (np. nietrzymanie moczu)

Prawidłowy chód i korekta wad postawy

W związku ze zmianą sylwetki związaną z przesuwaniem się ku przodowi rosnącego brzucha wiele kobiet odruchowo odchyla do tylu górną część ciała i wypina pośladki często dodatkowo opierając dłonie na lędźwiach. Pojawia się charakterystyczny kołyszący chód na piętach. Taka deformacja sylwetki stanowi jednak duże obciążeniem statyczne dla kręgosłupa i jest przyczyną dolegliwości bólowych pleców, a nawet stóp. Wzmocnienie mięśni, lepsze poczucie równowagi i świadomość ciała pomagają utrzymać prawidłowy chód zapobiegając  wadom postawy.

Inne korzyści dla ciała:

– zwiększenie przemiany materii- prawidłowy przyrost masy ciała

– poprawa  ogólnej sprawności fizycznej i wydolności krążeniowo- oddechowej- przygotowanie organizmu do wysiłku porodowego

– uelastycznienie i lepsze ukrwienie skóry- zapobieganie rozstępom

– minimalizowanie dolegliwości ciążowych takich jak mdłości, senność, osłabienie

– umiejętność obserwowania siebie- wczesne wykrywanie ewentualnych problemów zdrowotnych

– szybszy powrót do formy po porodzie.

No i wreszcie coś dla ducha- psychologiczne znaczenie jogi 

Okres ciąży jest niezwykle burzliwym dla kobiety czasem. Z jednej strony przygotowuje się ona do rewolucji w życiu, ma świadomość nieuchronnych zmian i czekających ją wyzwań.  Na niepokój związany ze zmianą roli społecznej, stylu życia, lęk o status materialny i życie zawodowe nakładają się zmiany w organizmie ciężarnej. Poza nudnościami, poczuciem senności, zmęczenia powodującymi spadek nastroju w ciele kobiety zachodzą również burzliwe zmiany hormonalne wywołujące chwiejność emocjonalną.  Regularna praktyka nie tylko wpływa na lepsze samopoczucie fizyczne, ale również uspokaja umysł.  Wspomniałam już o dobroczynnym działaniu świadomego oddechu. Joga niesie jednak także otwartość na świat i tak jak uczy nas akceptowania swoich potrzeb i ograniczeń fizycznych na macie, tak pozwala łatwiej akceptować zachodzące w życiu zmiany.

Przygotowanie psychiczne do samego porodu wydaje się być znacznie ważniejsze od fizycznego. Dzięki praktyce owocującej lepszym poznaniem siebie kobieta nabiera zaufania do własnego organizmu, zyskuje świadomość kontroli nad własnym ciałem co redukuje lęk. Będąc w stanie psychicznej równowagi jest w stanie nawet w nowych i niezwykle trudnych dla siebie okolicznościach porodu i macierzyństwa zachować trzeźwość umysłu i prawidłowo reagować na sygnały płynące z ciała i otoczenia.

Pomaga poznać własne potrzeby, możliwości i zaakceptować ograniczenia, daje inspiracje do realizowania marzeń i siłę do pozostania sobą nowej roli. Tylko bowiem pewna siebie, spokojna i spełniona matka może stworzyć szczęśliwe i bezpieczne dzieciństwo  wychowując mądrego, ciekawego świata i kochającego człowieka.